کد مطلب:88577 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:374

گنجینه کتابخانه » معارف نهج البلاغه » نهج البلاغه »»» فهرست کتاب
برنامه ی روزانه











(و اما النهار فحلماء[1] علماء، ابرار اتقیاء)

ترجمه: و اما (پرهیزگاران) در روز دانشمندانی بردبار و نیكوكارانی با تقوا هستند.

شرح: در این فراز حضرت به برنامه ی روزانه آنها اشاره می فرمایند كه بردبار و دانشمند و نیكوكار و خدا ترس هستند، نه این كه فقط در روز این صفات را دارند،

[صفحه 40]

بلكه روز جلوه گاه این صفات است. معمولا آثار و حالات انسان در اجتماع برای مردم ظاهر می شود، بازتاب آن اعمال شبانه، این صفات روزانه است، تا در اقیانوس جامعه شناور و شناگر نشوند، حالات روانی آنها شناخته نمی شود.


صفحه 40.







  1. در بعضی از نسخ مثل نسخه ی ابن میثم به جای (حلماء)، (حكماء) دارد و ابن میثم در شرح خود گوید مراد حكمت شرعی و كمال قوه ی علمیه و عملیه آن است و این گونه حكمت متعارف بین صحابه و تابعین است. مرحوم خوئی در ذیل این فراز از خطبه پس از این كه می گوید در بعضی نسخ حكماء آمده، گوید حكمت هم از جنود عقل است و مقابل آن هوی است كه از جنود جهل است، سپس می گوید صدر المتالهین (ره) در شرح این حدیث در كافی می گوید: حكمت علم به حقائق اشیاء است، به قدرت طاقت، و عمل بر طبق آن و هوی رای فاسد و پیروی نفس از شهوات باطل است و احتمال دارد، مراد از حكمت، حكمتی باشد كه در كتب اخلاقی استعمال می كنند، و آن حد وسط در قوه فكریه است كه بین افراط (جربزه) و تفریط (بلاهه) است پس مراد به هوی جربزه و لوازم آن است كه آراء فاسد و عقاید باطل است و هر دو معنی حكمت از صفات عقل و ملكات آن است و مقابل آن از صفات جهل و توابع آن است.